دستکاری ژنتیکی رویان انسان برای تضمین سلامت نوزادان

سازمان سلامت باروری بریتانیا مجوز پیرایش ژن رویان انسان را برای کارهای تحقیقاتی صادر کرد. یک پزشک ایرانی به نام خانم کتی نیاکان که یک دهه است در این زمینه تحقیق می‌کند، برای تحقیقات بیشتر در زمینه دستکاری ژنتیکی درخواست مجوز کرده بود. هدف او شناخت بهتر اولین لحظات شکل‌گیری زندگی انسان از طریق بررسی اولین مراحل شکل‌گیری رویان انسان (توده سلولی ابتدایی پس از لقاح اسپرم و تخمک) در هفته اول است، مرحله‌ای که بلاستوسیست نامیده می‌شود و رویان از ۲۰۰ تا ۳۰۰ سلول تشکیل شده است.

دکتر نیاکان می‌گوید: ما می‌خواهیم بدانیم رویان انسان به چه ژن‌هایی نیاز دارد تا به یک نوزاد سالم تبدیل شود. این کار اهمیت دارد چون سقط و ناباروری بسیار شایع هستند اما ما شناخت درستی از آنها نداریم. این پیرایش در هفته اول بعد از لقاح صورت خواهد گرفت تا دانشمندان دریابند چه چیز باعث سقط می‌شود. از هر صد تخمک بارور شده کمتر از پنجاه تای آن به مراحل ابتدایی بلاستوسیت می رسند، ۲۵ تای آن در بافت رحم ریشه می دوانند و ۱۳ تای آن بیش از سه ماه زنده می مانند.

مراحل باروری تخمک تا اولین فعالیت DNA

پس از باروری تخمک توسط اسپرم، تکثیر سلولی آغاز می شود و تقریبا پنج روز بعد به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ سلول می‌رسد که بین یک دهم تا دو دهم میلی متر قطر دارد و تقریبا یک روز بعد در دیواره رحم کاشته شده و ریشه می‌دواند. اما حتی در این مراحل اولیه نیز بعضی سلول‌ها برای وظایف خاصی تخصصی شده‌اند، بعضی جفت را تشکیل می‌دهند، بعضی کیسه ناف را (غشایی نازک پیرامون رویان که نقش مهمی در خون‌رسانی دارد) و بقیه سلول‌ها دیگر اندام‌های انسانی را می‌سازند. در این دوره بخشی از DNA ما بسیار فعال است.

به احتمال زیاد این ژن‌ها رشد و تکامل اولیه را هدایت می‌کنند اما دقیقا مشخص نیست که آنها چگونه این کار را می‌کنند و چه اشکالاتی پیش می آید که منتهی به سقط می‌شود. در موارد بسیاری این سقط آنقدر در مراحل اولیه بارداری صورت می‌گیرد که زن باردار متوجه بارداری و سقط نمی‌شود.

سال گذشته دانشمندان چینی برای اولین بار اعلام کردند که برای اصلاح یک نقص ژنتیکی که باعث یک بیماری خونی می‌شود، پیرایش ژن را روی رویان انسان انجام داده‌اند. به این ترتیب بریتانیا دومین کشوری است که دستکاری ژنتیکی رویان انسان در آن بطور قانونی انجام می‌شود. پیرایش ژن موضوعی بسیار مناقشه برانگیز در دنیای علم است و برخی چنین کاری را زیاده روی می‌دانند و نگرانند که این کار در آینده به تولد بچه‌های سفارشی و طراحی شده منجر شود.

مجوز صادر شده فقط برای مطالعات آزمایشگاهی است و قرار دادن رویان دستکاری شده در رحم همچنان غیرقانونی است. برای اطلاع از آخرین اخبار پزشکی در حوزه باروری و بارداری در کانال تلگرام بارداری عضو شوید.